Mùa hoa "bù" nở

Dây bí đỏ vốn quen thuộc với người dân quê, được trồng khắp nơi nhất là vùng ven bãi sông, bờ ruộng, nương đồi. Ra giêng, bông bí đã nở vàng. Mỗi mùa bông bí nở, trai gái bắt đầu những cuộc hẹn hò, khởi đầu mối tình duyên sâu nặng, thành vợ thành chồng:
“Mẹ mong gả thiếp về vườn
Ăn bông bí luộc, dưa hường nấu canh”.

Bông bí luộc, dưa hường nấu canh… những món ăn tưởng như đơn giản ấy lại không thể thiếu trong bữa cơm gia đình đầm ấm, nhất là ở vùng nông thôn.
Theo kinh nghiệm dân gian, bí đỏ đóng vai trò khá quan trọng cho việc phát triển thị giác, điều hòa hệ miễn dịch, tăng trưởng xương, nhuận trường, bảo vệ da, bồi dưỡng thần kinh. Vì vậy, bí đỏ được coi như một món ăn “trường sinh bất lão” bên cạnh các món cao lương mỹ vị khác.

Mỗi khi đến mùa bí đỏ, mẹ tôi thường chọn những trái tròn, mập, vỏ cứng, có màu vàng cam đậm đem cất trong buồng dưới nền đất cho mát để dành mùa đông. Cứ độ tháng 8, tháng 9 âm lịch, dải đất miền Trung lại gồng mình chịu đựng những cơn mưa dài ngày, những đợt lụt lớn. Trong cái thời tiết khắc nghiệt, thức ăn khan hiếm ấy, bấy giờ chỉ cần một nắm đậu phụng, ít đường là có được một tô canh bí đỏ ấm áp, đậm đà.


Thật ra dây bí đỏ từ quả, lá, hoa, hạt đều có thể chế biến thành các món ăn ngon. Đọt bí dùng để xào hay nấu canh, hạt bí rang cũng là một món ăn rất thú vị cho cánh đàn ông khi “trà dư tửu hậu” hay chị em phụ nữ “lai rai câu chuyện”. Đặc biệt có nhiều món ăn khá độc đáo từ bông bí. Do bông bí có số lượng ít nên người ta thường hái cùng với đọt bí còn non. Chỉ một thoáng dạo quanh vườn hay trên nương rẫy đã có được một rổ rau bông bí còn vương vài giọt sương mai.

Bông bí đem về xẻ một đường để moi tim ở giữa vứt đi, tước cạnh chung quanh bông và lớp da nhám ngoài cuống, sau đó rửa sạch để ráo. Bông bí luộc vài phút trong nồi nước sôi là đủ chín; vớt ra để nguội, vắt bớt nước nhưng không được khô quá. Bông bí luộc chấm nước kho cá, kho thịt hay chấm nước tương dầm ớt ăn với cơm nóng tuyệt không gì bằng! Nhai từng cọng bông bí luộc người ăn cảm nhận được cái vị ngòn ngọt, một chút bùi bùi, phần tiếp giáp giữa cuống và bông có cảm giác dai dai.

Ngoài ra, bông bí còn dùng để nấu canh, xào tỏi, xào thịt bò, xào nghêu,… Khi xào bông bí phải canh cho vừa đủ chín mới còn giữ được độ giòn.


Cầu kỳ hơn là đưa vào lòng bông bí thịt heo bằm nhuyễn đã trộn với các loại gia vị, cột túm lại đem hấp. Lúc ăn cắt thành từng khúc đặt ra đĩa, người ăn sẽ thưởng thức cái hương vị vừa thơm vừa béo rất là lạ.


Lại một mùa bông bí chớm nở, trong cái nắng của ngày giêng hai, những bông bí màu vàng lung linh như mời gọi bàn tay thôn nữ đến hái về:

“Ai chèo ghe bí qua sông
Đạo nghĩa vợ chồng nặng lắm anh ơi!”